Gedenkteken voor de Kuringse slachtoffers van de bombardement van 8 april 1944

In de lente van 1944 waren de Geallieerden volop bezig met de voorbereidingen voor de invasie van het bezette vasteland. Daarbij werden de middelen waarover de Duitse bezetter beschikte voor de aanvoer van voorraden en versterkingen in het vizier genomen. In een tijd waar de autosnelwegen nog niet bestonden, waren de spoorwegen de belangrijkste manier om snel en massaal mensen en goederen te vervoeren. De rangeerstations in Noord-Frankrijk en België werden daarbij het mikpunt van bombardementen bij dag en vooral bij nacht.
Zo’n rangeerstation lag o.a. ten westen van Hasselt, tegenwoordig gekneld tussen de Kuringersteenweg, de autosnelweg E313 en de Hasseltse ring. De spoorweginfrastructuur werd het doelwit van meerdere bombardementen door zowel de 9th Air Force als het RAF Bomber Command.
Het eerste bombardement gebeurde op 8 april 1944 en werd uitgevoerd door de vijf Bombardement Groups met in totaal een tweehonderd B-26 Marauders. Een deel van het rangeerstation en bijhorende werkplaatsen werd beschadigd maar er vielen vooral 55 slachtoffers onder de spoormannen en bij de burgerbevolking, waarvan 18 doden in het vlakbij het rangeerstation gelegen Kuringen.
Op 10 april 1944 deden Mustangs van de 354th Fighter Group het bombardement nog eens over en nog diezelfde maand, op 19 en 21 april 1944, kwamen P-47 Thunderbolts van 371th Fighter Group nogmaals enkele bommen afgooien op het rangeerstation. Bij deze kleinere bombardementen vielen respectievelijk 15, geen en één dodelijk slachtoffer. Daarnaast waren er nog vele gewonde slachtoffers en werden weeral enkele huizen vernield of beschadigd.
In de nacht van 11 op 12 mei 1944 volgde dan het eerste bombardement door de RAF (diezelfde nacht werden ook het militaire kamp van Beverlo en het station van Leuven gebombardeerd). Nadat de Pathfinders hun markeerders hadden afgeworpen, begon het bombardement maar kort nadien riep de ‘master bomber’ de rest van de bommenwerpers op om niet te droppen aangezien er twijfel was of de markering wel correct was. Het grootste deel van de bommen kwam op het centrum van Hasselt terecht waarbij 31 burgerslachtoffers te betreuren vielen. Ook de kerk van het Begijnhof moest eraan geloven; ze werd nooit meer heropgebouwd en de ruïne staat nog altijd midden in het begijnhof. Het begijnhof werd in 2017 door de provincie verkocht aan de Universiteit Hasselt en er zijn momenteel plannen om de site op te waarderen. Misschien past een gedenkteken voor de slachtoffers van de bombardementen van 1944 binnen deze plannen?
De resultaten waren dus niet zoals verwacht en de volgende nacht deed de RAF het bombardement nog eens over. Ditmaal werd het rangeerstation wel geraakt maar opnieuw was er veel schade aan de omliggende huizen en gebouwen. Gelukkig vielen er geen dodelijke slachtoffers en slechts een handvol gewonden. Een deel van de bommen viel ten zuiden van het stationsterrein en de inslagkraters zijn nu nog zichtbaar; ze vormen er waterpoelen en zijn een geschikte biotoop voor de grootste populatie kamsalamanders in Vlaanderen. Het terrein is nu in beheer van Natuurpunt als natuurgebied Tommelen.
Kuringen, tot aan de gemeentefusies van 1977 een aparte gemeente, richtte voor de inwoners die slachtoffer werden van het bombardement van 8 april 1944 een gedenkteken op. Op de begraafplaats staat links aan het einde van de weg van de ingang naar de andere kant een gedenksteen met de 18 namen van de slachtoffers.
Meer informatie over deze en andere bombardementen van Hasselt en Kuringen kan gevonden worden in het boek van Frank Vanstreels ‘Bombardementen op Hasselt en Kuringen’ (eigen uitgave, 2014).