Brussels Airport, 12 juni 2025. De Westland Lysander Mk.IIIA ex OO-SOT heeft België op 12 juni 2025 verlaten. Het toestel werd door de Sabena Old Timers Foundation vzw in de UK verkocht aan de holdingmaatschappij van The Fighter Collection (TFC) van Stephen Grey. Op 9 december 2024 kreeg de Lysander er de registratie G-LYZY.
In 1942 werd het toestel in Canada in gebruik genomen door de RCAF en vier jaar later al buiten dienst gesteld. Het kwam terecht op een boerderij in Cabri (Saskatchewan, Canada) en het vliegtuig dat toen al in zeer slechte staat verkeerde, werd in 1971 overgedragen aan het Luchtvaartmuseum in Brussel, samen met Bristol Bollingbroke IV-T. In 1982 engageerde de Sabena Oldtimers Foundation vzw zich om de Lysander in een vliegwaardige staat te restaureren, een zeer zware taak. In ruil moest een tweede aangeschafte Lysander (RAF serial V9582) gerestaureerd worden als static exemplaar. In 1987 waren de werken aan de eerste Lysander voltooid. Het toestel rolde uit een Sabena-loods op Brussels Airport, beschilderd met RAF-serial 2442 en code MA-D. De vzw kon toen nog rekenen op heel wat technische steun van Sabena. Een deel van loods 6 en 8 op Brussels Airport mocht voor de restauratiewerken gebruikt worden, technisch materiaal van Sabena kon geleend worden, enz.
Op 27 augustus 1988 vond de eerste vlucht plaats vanop Brussels Airport. Sabena-piloot Jean-Pierre Quodbach zat aan de stuurknuppel. Daarna hebben we het toestel kunnen bewonderen op talrijke meetings.
Op 17 juli 2001 maakte het een slechte landing op Brussels Airport. De linker wielpoot brak af, de rechtervleugel was verbogen en de romp beschadigd. Sinds die dag is het echt misgegaan. De Lysander is aan de grond gebleven. Na het faillissement van Sabena op 7 november 2001 viel heel wat technische ondersteuning weg. Het vliegtuig verhuisde naar de oncomfortabele loods 159 nabij de Haachtsesteenweg in Melsbroek. Ondertussen werden de actieve leden van de Sabena Old Timers Foundation er niet jonger op. Jongere medewerkers voelden zich niet aangetrokken tot dit vrijwilligerswerk en de technische kennis ging verloren. Bovendien had Brussels Airport plannen met de gronden waarop loods 159 gebouwd was. De kleine groep overgebleven restaurateurs moest de loods ontruimen. Het werd al snel duidelijk dat er geen toekomst meer was voor de Lysander in België. Pogingen om de oldtimer toch in België te houden zijn op niets uitgedraaid.
We hebben in het verleden (o.a. in loods 6 en 8 van Sabena) een zeer gemotiveerde groep restaurateurs van de Sabena Old Timers Foundation aan het werk gezien. Met veel nostalgie denken we terug aan de tijd dat het toestel op Grimbergen was gestald. Maar we zijn ook realistisch genoeg om in de huidige omstandigheden de verhuis naar de UK te verdedigen. Bij The Fighter Collection zal het niet in een hoek van een loods blijven stof vergaren. Het zal ongetwijfeld deskundig geïnspecteerd en onder handen genomen worden en hopelijk binnen enkele jaren opnieuw gaan vliegen in een internationaal airshow circuit.
Bronnen:
Aeroplane, BCARG, Aeronews, eigen archief.
Met dank aan Peter Kirschen.
