In de vooravond van woensdag 19 juli 1944 maakte de Consolidated B-24J-155-CO serienummer 44-40284 ‘Tondelayo’ van 34BG 391BS een buiklanding achter de huizen van de Lavoordestraat in Wingene (nu nabij huisnummer 17). Het was een van de bommenwerpers die in Zuid-Engeland vertrokken was voor missie 482. Aanvallen waren gepland op doelen in Duitsland zoals vliegvelden, spoorweginstallaties en vliegtuigfabrieken. Boven de Noordzee zou de volledige bombardementsformatie gevormd worden, ttz. 611 B-17, 489 B-24 en een escorte van 670 Lightnings, Mustangs en Thunderbolts.
De Tondelayo werd ongeveer een minuut na het lossen van de bomlading geraakt door Flak. De stuurinrichting was erg beschadigd. Piloot Lt. Charles Meyer slaagde erin om het kreupele toestel naar de Franse kust te vliegen. Boven Dieppe sprongen de eerste drie bemanningsleden met de parachute uit het vliegtuig. Ze kwamen in zee terecht en hun lichamen werden nooit gevonden. Boven Engeland, ongeveer 20 km landinwaarts, sprongen de vijf overige bemanningsleden uit het vliegtuig. De piloot stuurde het vliegtuig in de richting van de zee en verliet ook het vliegtuig met de parachute. De B-24 vloog zonder bemanning terug richting Franse kust. Pas boven Wingene viel het zonder brandstof en het maakte een buiklanding.
De dag na de landing begonnen Duitse bergingstroepen met de demontage van het vliegtuig en het vervoer naar Duitsland. Het metaal was zeer welkom voor de Duitse oorlogsindustrie.
De bemanningsleden:
1/Lt Charles R. Meyer (pilot)
2/Lt Elmer C. Haggins (copilot)
2/Lt Ralph R. Sawtell (navigator)
T/Sgt Horace B. Lamar (top turret gunner)
T/Sgt Leonard W. Jerome (radio operator)
S/Sgt Irvin M. Proctor (ball turret gunner)
S/Sgt Max T. Riessen (right waist gunner)
T/Sgt Alfred C. Harris (tail gunner)
Sgt Richard S. Rivett (left waist gunner).
T/Sgt Alfred Harris, T/Sgt Leonard Jerome en S/Sgt Irvin Proctor verdronken toen ze met hun parachute in zee terecht kwamen.
T/Sgt Leonard Jerome en S/Sgt Irvin Proctor staan op de Wall of the Missing op het Ardennes American Cemetery and Memorial in Neupré.
Leerlingen van het vijfde jaar Mechanische Vormgevingstechnieken van het Vrij Technisch Instituut (VTI) Torhout maakten in 2024 als blijvende herinnering aan de missie een zitbank in de vorm van een vliegtuigbom. Praktijkleerkracht en lokaal historicus Lieven Vandecaveye vertelde op Radio 2 (7 juni 2024): “De bouw van de zitbank kadert in een wedstrijd van Belmetal (www.belmetal-steelwarriors.be) waarin 30 scholen deelnamen. De opdracht was om een gebruiksvoorwerp te maken met vooropgestelde afmetingen. Omdat het precies 80 jaar geleden is dat een Amerikaanse bommenwerper in Wingene neerstortte, wilden we dit herdenken. Daarom ontwierpen we de zitbank in de vorm van een vliegtuigbom. De combinatie techniek-geschiedenis was enorm leerrijk en motiverend voor onze leerlingen. Ze zijn ontzettend trots op het resultaat.”
Op de rugleuning van de zitbank staat de naam van het toestel, de crashdatum en de naam van het squadron. Een bewerkte lege gastank moet de 500 pond vliegtuigbom voorstellen. Dankzij de QR-code op de bank kan de fietser of wandelaar die hier komt uitrusten, het tragisch verhaal van de ‘Tondelayo’ ontdekken.
We meenden dat de bank was geïnstalleerd in de Rozendalestraat in Wingene. Niemand van de bewoners kon ons echter de precieze locatie aanwijzen. Gelukkig heeft een zeer hulpvaardige medewerker van de gemeente Wingene ons begeleid naar de plaats waar de herinneringsbank een voorlopige plaats kreeg. De bank staat nu (april 2025) aan het Parochiaal Centrum, dat je kan bereiken via een zijstraatje aan de Oude Bruggestraat nr. 7 te Wingene. De bank werd gebruikt voor de herdenkingsfeesten van WW2 en is daar blijven staan. In de nabije toekomst zou de bombank geplaatst worden bij de bushalte aan de Hillesteenweg 37, net naast de Lavoordestraat waar de bommenwerper neerstortte.
Lieven Vandecaveye is al heel bekend voor zijn herdenkingsprojecten die doorgaans met leerlingen worden gerealiseerd, denk maar aan het Albatros D.Va-gedenkteken in Wingene of aan het gedenkteken bij de graven van F/O Ronald Baker (Spitfire IX JK762) en F/O John Gordon Thomson (Spitfire IX EN559), 485 Sqn RNZAF in Eernegem. Gebruik ‘Vandecaveye’ als trefwoord in de databank en je vindt nog andere van zijn realisaties.
Bron:
In Vlaanderens hemel. Luchtoorlog boven Zwevezele-Wingene. Lieven Vandecaveye, eigen beheer, 2021
American Air Museum in Britain, www.americanairmuseum.com
Ardennes American Cemetery, www.abmc.gov/cemeteries-memorials/about-ardennes-american-cemetery/
